MS diğer adıyla multiple skleroz kronik olan ve merkezi sinir sisteminde görülen bir rahatsızlıktır. Günümüzde multiple sklerozun kesin bir tedavisi olmamasına rağmen hastanın gündelik yaşamına dönmesini kolaylaştıran yöntemler mevcuttur.
Beyin, vücuttaki yapılara sinyal göndererek onları yöneten organdır. Sinyal gönderirken de sinyal yollarını kullanır. Bu yollar miyelin adı verilen bir yapı ile çevrilir.
Normalde bağışıklık sisteminde görev alan hücreler, vücudun kendi hücrelerini tanırlarken bilinmeyen bir sebepten dolayı bu işlevi yapamazlar. Ve vücudun kendi hücrelerine saldırırlar. Bu saldırıda sinyal yolları ve miyelin kılıf hasar görür. Hasar gören miyelin bölgelerine plak denir. Böylelikle multiple skleroz atakları gerçekleşir. Bu atakların sıklığı kişiden kişiye değişebilir. Bazıları haftada bir kez atak geçirirken bazılarında ise bu süre daha kısa olabilir.
Miyelin kılıflar kendini yenileyebilir ve sonuç olarak kişi gündelik yaşamına geri dönebilir.
Bu sinir sistemi hastalığı sıklıkla 20 ile 40 yaşları arasında görülür. Diğer yaşlarda görülme oranı daha düşüktür. Kadınlarda daha fazla görülür.
Multiple skleroz sadece tek bir etkene bağlı olarak ortaya çıkmaz. Birçok faktörün bir araya gelmesi gereklidir.
Genetik olarak yatkınlığı olan kişilerde görülme oranı diğer kişilere göre daha yüksektir. Ailesinde bu rahatsızlığa yakalanmış, geçirmiş olan bireylerin yakalama oranı fazladır.
Genetiğin yani sıra çevresel etkenler de önemlidir. Kutup bölgelerinde görülme oranı tropikal bölgelere göre daha azdır. D vitamininin burada risk faktörü olduğu düşünülmektedir.
Ayrıca maruz kalınan organik çözücü, radyasyon, böcek ilacı gibi maddeler de oluşumunda rol oynayabilir.
İlk başlarda geçici ataklar gözlenir. Tedavi edilmeyen multiple skleroz, ilerleyen zamanlarda görme, duyma kaybı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu sebeple daha önce gözlenmeyen sinir sistemi ile ilgili 24 saatten fazla süren sorunlar var ise doktora başvurmak gerekir. Bunun yanında semptomların ortaya çıkma durumu ve şiddeti kişiden kişiye değişir.
Semptomlar ise;
• Yorgun olma hâli,
• Sıklıkla kol, bacak ve gövde oluşan uyuşukluk, karıncalanma hissi,
• Yürüme ve denge konusunda sorunlar yaşama,
• Başın dönmesi,
• Düşünme, hafıza gibi zihinsel faaliyetlerde yavaşlamadır.
Tanı Nasıl Konur?
Tanı için en önemli noktalardan biri, hastanın detaylı tıbbi öyküsünü ve şikayetlerini anlatmasıdır. Hekim anlatılanlara dayanarak ön tanı koyabilir.
Kesin tanı için sinir sisteminin incelenmesi gerekir. Bunun için beynin manyetik rezonans yöntemi ile görüntülenmesi gerekir. Bazı hastalarda beyin omurilik sıvısından örnek alınması veya elektro fizyolojik yöntemlerinin de uygulanması gerekebilir.
Tedavisi
Multiple sklerozun günümüzde kesin bir tedavisi yoktur. Fakat tedavi amaçlı; belirtileri ortadan kaldırmak, atak ve atakları önlemek için yapılan tedavi olmak üzere 3 yol izlenir.
Atak sayısı ve şiddetine göre ilaç tedavisi uygulanır. İlaçların kullanımıyla birlikte fiziksel tedavi de hastaların günlük yaşamına dönmesine yardımcı olur.
